Thih Chhan Puan Loh

 

D.R.Zirliana

 Mizote chu thih chhan chungchangah  an buai kan ti dawn nge, an fimkhur kan ti dawn, tunah chuan Covid-19 avanga thi a bikin natna dang neite chu an natna dang neih,  thih chhan ni mah zawka puan thin chu zep a ni ta a. Covid-19 vanga thi tih a ni ta chauh a.  

 June ni 9 thleng kha chuan Covid-19 hrik kai, bora  an natna dang neih vanga thite chu an natna sawi tel thin a ni a.  June ni 10-ah kha chuan thi chu natna benvawn nei sa tih puan a la ni a.  June ni 13 atang khan sawrkar chuan “Covid-19 hri avanga nunna chan tate chungchang kan puanzar danah natna benvawn dang neite natna chiang taka ziah lan a ni ta lo a. An natna ang chiah lo kai vete tan ngaihthlak hrehawm leh an rilru tithlaphang thei thil a nih avangin kan puanzar kan thlak ta a ni” a ti a. Tichuan Covid-19 vanga thi (boral) tih chauha sawi/puan a ni ta a ni.

 

 Mitthi an awm a, an thih chhan puan chungchangah hian veng eng emaw zat chu  an fimkhur ta ni ngei tur a ni. Aurinnaah emaw, board-a mitthi hming,etc. tarlanah pawh an thih chhan, an natna hming emaw, accident-a thi nge, engnge an thih chhan puan leh tarlan a ni ta lo a ni.  

 

 Thih chhan chungchangah kohhranahte pawh  pawm dan a inang lo thin a. Kohhran thenkhat chuan inawkhlum/mahni intihlum te pawh an vui lo thin a, mahse, tunah chuan vui dan pangngaia vui an ni ta hlawm a ni awm e. 

 

 Thih chhan zep kan ti dawn nge, puan ngam loh kan ti dawn nge chu, thil ho ang reng tak a nihna lai a awm a tih theih awm e. Thil a nihna ang hmachhawn ngam lohna/lemchanna ang te pawhin a ngaih theih awm e. 

 

 India ram pumah Covid-19 vanga thi zinga zaa 70 chu natna dang (comorbidities) vanga thi an ni tih a ni a. Chutih laia natna (benvawn) an neih puan tel tak loh emaw an thih chhan dik tak puan loh chu thil nih dan tur a ni em aw tiin a ngaihtuah theih awm e.  

 

 India khua leh tui tinte chuan thil dik leh a awm dan dik tak hriat theihna (right to information) an nei a, chu chu nasa taka chawilar a niin zep awm lo va thil langtlang (transparent) nana pawimawh em ema ngaih a ni a. Inawkhlum ni na na na ‘accident’ han tih khaw mawi vel ang chi te, Covid-19 thihpui ni lo va, natna dang thihpui na na han zep tlat mai ang chite chu dawt sawina a ni zawk em tiin a ngaihtuah theih a ni.

 

 Chuvangin, Covid-19 hrik kai thite thih chhanah natna dang vanga thi an nih chuan a nihna dik tak puan mai ni se, Covid vang liau liaua thi an nih pawhin puan mai ni se. Chuti a nih loh chuan Covid-19 vanga thite chu natna dang nei lo vek anga ngaih leh pawm a ni mai dawn tihna a ni thei ang a. Mi tam tak tan inhlauhthawnna thlaphanna a pe dawn tihna a ni dawn a ni.

 

 A thu hrimin, Covid-19 kher lovah pawh thih chhan zep leh puan loh chuan mi tam takah eng vanga thi nge maw ni le tih zawhna a siam a, a fel lo viau zawkin a lang.  

Source :  (MIZO AW Editorial dt. 23.6.2021)